Helenistik kulelerde yanal yüke ilişkin düzlem içi ve düzlem dışı duvar davranışının duvar profilleri ve açıklık düzenlerine bağlı olarak incelenmesi

Abstract

Taş bloklar arasında herhangi bir bağlayıcı malzeme kullanılmadan inşa edilmiş olan kuru yığma duvarörgülerine Yunan, Helenistik ve Roma dönemlerine ait farklı yapı tiplerinde rastlanmaktadır. Depremeilişkin deneyimlerin olgunlaşması sonucunda; kuru yığma duvar profillerinin duvar kalınlığı, cidar sayısı,cidarların bağlantısı, taş blokların boyutu, formu, dizilişi ve ilişkileri açısından çeşitlilik gösterdiğibilinmektedir. Bu çalışmada Helenistik Dönem’de inşa edilmiş kuru yığma duvar örgüsüne sahip gözlemkulelerinin depreme karşı dayanımını arttıran detayların ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Çalışma; yanalyük altında düzlem içi ve düzlem dışı duvarlarda meydana gelen şekil değişimlerinin, farklı duvar profillerive açıklık düzenlerine sahip kuleler üzerinde incelenmesiyle sınırlandırılmıştır. Öncelikle; antik dönemdeKarya, Pamfilya ve Kilikya Bölgeleri’nde bulunan, yapısal özgünlük ve bütünlüğünü kaybetmemiş ya daözgün bilgisi bulunan gözlem kulelerinin duvar profilleri ve açıklık tipleri belgelenmiştir. Elde edilen verilerile farklı duvar profilleri ve açıklık tiplerine sahip hipotetik kuleler tasarlanmıştır. Rijit bloklardan oluşan 3boyutlu hipotetik kulelerin yanal yüke ilişkin düzlem içi ve düzlem dışı duvar davranışlarınınbelirlenebilmesi için denge durumuna (equilibrium) dayanan statik-benzeri (quasi-static) eğme analizlerininbilgisayar ortamında simülasyonu yapılmış, kulelerin yıkılma açıları ve şekil değişimleri belirlenmiştir.Yanal yüke karşı dayanımını etkileyen duvar profili ve açıklık özellikleri saptanmıştır.