Türkiye’deki Covid-19 Ölümlerinin Diğer Bazı Ülkelerle, Standardize Ölüm Oranları (SÖO) İle Karşılaştırılması

Abstract

Toplumun yaş dağılımı (ya da ne kadar genç ya da yaşlı oluşu) gerçekhastalanma ve ölüm rakamlarını saptırır, bizi rakamları yorumlarkenyanıltır, sonuçlarda karışıklıklara yol açar. Türkiye’deki Covid-19 abağlı mortalite hızlarını diğer ülkelerle karşılaştırırken bu ülkelerinyaş dağılımının dikkate alınması gerekir. Bu çalışmada Türkiye’dekiCovid ölümleri diğer ülke ölüm verileriyle Standardize Ölüm Oranları(SÖO) kullanılarak karşılaştırılmıştır.SÖO’nın hesaplanması, “indirekt (dolaylı) standardizasyon” yönteminedayanmaktadır. Basitçe SOÖ, hedef ülkedeki (ki burada hedefülke Türkiye’dir) gözlenen ölüm sayılarının beklenen ölüm sayılarınabölerek elde edilecek olan katsayıyı ifade etmektedir. Almanya, BirleşikKrallık, Çin, İtalya, Hollanda, Güney Kore ve Avustralya’da çeşitligünlerde gözlenen yığılımlı Covid-19 ölümleri aynı günlerdeki yığılımlıTürkiye ölümleri ile karşılaştırılmış, SÖO’ları hesaplanmıştır.SÖO’ları hesaplanarak, Türkiye’de gözlenen Covid-19 nedenli ölümlerinAlmanya, Güney Kore ve Avustralya’dan daha yüksek, İtalya,Çin, Hollanda ve Birleşik Krallıktan daha düşük olduğunu görüyoruz.Bu makalede hesap ayrıntıları verilen Almanya’da 21 Nisan tarihindegözlenen ölüm sayısı (4642) Türkiye’nin ölüm sayısı olan 2259’danyaklaşık iki katı kadar daha yüksektir, ancak SÖO 1.37 olarak hesaplanmıştır.Yani Almanya yaş dağılımı referans yaş grubu olarak kabuledildiğinde Türkiye’de gözlenen ölümler, beklenenden %37 oranındadaha yüksektir.Türkiye, Covid ölümleri açısından, nüfusunun çok genç oluşu ve yaşlınüfusu içinde COVİD ölüm olasılığı daha düşük olan kadın cinsiyetingelişmiş ülkelerden daha yüksek oranda olması nedeniyle çifte avantajasahiptir. Covid-19 nedenli ölümlerin bazı ülkelerde Türkiye’de gözlenendendaha düşük olduğu, bazı ülkelerde ise daha yüksek olduğuizlenmektedir. Bu sonuçlar bize “Türkiye, Covid ölümleri açısındandiğer bütün ülkelerden daha iyidir ya da daha kötüdür” demek içinrakamların daha dikkatle yorumlanması gerektiğini göstermektedir.Kesin sonuçların bütün ülkelerde salgın sonuçlandığında ortaya çıkmasıbeklenir.