ZAMİR /N/’SİNİN TÜRKÇEDEKİ FONEMORFOLOJİK GELİŞİMİ

Abstract

Altay dillerindeki, 3. kişi kategorisiyle alakalı zamir ve iyelik çekimlerinin bağlantınoktalarında görülen zamir /n/’sinin kökeni hakkında bugüne dek birçok çalışmayapılmıştır. Zamir /n/’si, Türk lehçelerinde [n, n̪, ŋ] alofonlarıyla sesletilmekte veya/n/>/n̪/>/Ø/ gelişimiyle eriyerek yüzey yapıda kaybolmaktadır. Yapılan çalışmalardazamir /n/’sinin eskicil 3. kişi zamiriyle ilişkili bir morfolojik kalıntı olduğu konusundaiddialar ortaya atılmış, ayrıca zamir /n/’sinin yardımcı ses olduğuna dair görüşlerdile getirilmiştir. Bununla birlikte zamir /n/’sinin Altay dilleri ve Türk lehçelerindekifonetik varlığına dair araştırmaların sayısı oldukça azdır. İşte bu makalede, zamir/n/’si; yalnızca barındırdığı sesin morfolojisi açısından değil fonem teorisininimkânlarından da faydalanılarak fonolojik geçmişi yönüyle ele alınmaktadır. Ayrıcaönceki çalışmalardan farklı olarak zamir /n/’si kullanıldığı konumlar için ayrı ayrıdeğerlendirilmiş; üretken-dönüşümlü dil bilgisi bağlamında zamir /n/’si ve AnaAltaycada bulunan eskicil teklik kategorisi eki *+n, yapı bakımındankarşılaştırılmıştır. Böylelikle zamir /n/’sinin fonemorfolojik tarihi hakkında yenibilgilerin elde edilmesi amaçlanmıştır.