Jinekolojik ameliyatlarda üriner kateterizasyon ve üriner sistem infeksiyonları arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı, benign uterus hastalıkları nedeniyle jinekolojik operasyon geçiren olgularda üiiner kateterizasyon sonrası kateterizasyonun idrar yolu infeksiyonu gelişmesi üzerine etkisini ve üretral sondanın kalış süresi ile üriner infeksiyon gelişme riski arasındaki ilişkiyi araştırmaktı. Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği'nde Eylül 2001-Mayıs 2002 tarihleri arasında benign uterus hastalıkları nedeniyle jinekolojik ameliyat geçiren 55 kadın hastanın tümünden aseptik koşullarda pre-operatif orta akım idrar örnekleri alındı. Ameliyata başlamak üzere ameliyataneye alınan tüm olgulara anestezi sonrası aseptik koşullarda Foley sonda ile üretral kateterizasyon uygulandı. Her olguda sonda kalış süresi sondanın takılma ve çıkarılma saatleri arası fark hesaplanarak saptandı. Sondanın çıkarılmasından sonra hastaların tümü üriner sistem infeksiyonu klinik belirtileri açısından sorgulandı ve tüm olgulardan yine aseptik koşullarda orta akım idrar örnekleri alındı. Koloni sayım yöntemi ile bakteri sayımı yapıldı. Mililitrede 100.000 koloniden fazla üreme 'bakteriyüri' olarak kabul edildi. Çalışma grubunun yaş ortalaması 37±10.85 yıl olarak bulundu. Olguların tümünün pre-operatif dönemde alınan idrar kültürlerinin hiçbirinde üreme yoktu. Olgularda postoperatif dönemde üretral sondanın ortalama kalış süresi 6±15.87 saatti. %25.4 olguda sonda kalış süresi altı saat iken, % 34.6 olguda altı saatin altında, %40 olguda altı saatin üzerinde idi. Sonda çıktıktan sonra postoperatif alınan idrar kültürlerinde 7 (%12.7) olguda üreme saptandı; 48 (%87.3) olguda üreme yoktu. Postoperatif üreme olan tüm olgularda saptanan mikro-organizma Escherichia coli idi. Postoperatif dönemde üriner sistem infeksiyonu açısından klinik belirtilerinin varlığı (ateş, dizüri, pollaküri v.s.) sadece bir (%1.8) olguda mevcuttu. Bu olgu, üretra sondasının en uzun süre bırakıldığı (120 saat) olgu idi. Postoperatif idrar kültüründe üreme saptanan olgularda sondanın ortalama kalış süresi 27.71 saat, üreme saptanmayan olgularda ise 5.68 saatti. Spearman korelasyon testi ile üretra sondasının kalış süresi ve sonda çıkarıldıktan sonra idrar kültüründe üreme olması arasında orta şiddette pozitif yönde anlamlı bir korelasyon saptandı (r=0.45, p=0.001). Jinekolojik operasyonlarda üriner traktusu korumak amacıyla uygulanan üriner kateterizasyon nozokomiyal enfeksiyonların en yaygın sebebi olan kateter bağımlı üriner traktus enfeksiyonlarında predispozan bir faktördür. Üriner kateterin kalış süresi üriner enfeksiyon gelişimini etkileyen en önemli faktördür. Cerrahi sonrası üriner kateter mümkün olan en kısa, sürede çıkarılmalıdır. Postoperatif üriner kateterizasyon altı saatin üzerine çıkarılmamaya çalışılmalıdır. Ayrıca postoperatif gelişen kateter bağımlı üriner sistem infeksiyonları genellikle asemptomatik olduğu için üriner infeksiyon gelişebileceği akılda tutulmalıdır.

The aim of this study was to assess the impact of indwelling urinary catheters on the development of urinary tract infection among women who underwent abdominal gynecologic operation by reason of benign uterus diseases. Fifty-five newly catheterized patients in the Department of Obstetrics and Gynecology, Celal Bayar University Hospital, Manisa, were included in the study between September 2001 and May 2002. The patients were queried by a research worker regarding symptoms pre- and post-operatively, and cultures from bladders were obtained before insertion of and after removal of urinary catheters. Duration of catheterization was calculated for all cases. The relationship between duration of catheterization and positive urine culture postoperatively was assessed using Spearman's correlation test. The mean age of the patients was 37±10.85 years. Positive urine cultures were found in 7 of the catheterized patients. Incidence of urinary tract infection associated with urinary catheter was 12.7%. The mean duration of catheterization was 6±15.87 hours. Only one patient reported presence of symptoms commonly associated with community-acquired urinary tract infection- and catheterization duration was the longest in this patient. In patients with 21.71 hours of mean catheter duration urine cultures were positive post-operatively. However, in patients with 5.68 hours of mean catheterization duration urine cultures were negative postoperatively. There was a statistically significant correlation between duration of catheterization and positive urine culture postoperatively (r=0.45, p=0.001). The results indicate that the development of catheter-associated urinary tract infection correlates with duration of urinary catheterization. Duration of catheterization is an important risk factor for hospital-acquired urinary tract infection. It is recommended to limit the minimum the time of catheterization in hospitalized patients. The catheterization time may safely be reduced to 6 hours in gyenocologic operations. It should also be kept in mind that catheter-associated urinary tract infection is rarely symptomatic.