AHISKA TÜRKLERİNİN DÜĞÜN TERMİNOLOJİSİ
Abstract
Ahıska bugün Gürcistan sınırları içerisinde kalmış olan eski bir Türk yurdudur. Bugün Türkiye’nin Kars, Erzurum ve Ardahan ili sınırının hemen doğusunda bulunmaktadır. Adıgön, Ahıska, Ahılkelek, Aspinza ve Bogdanovka adlarıyla bilinen beş ilçeden ve toplamda 248 köyden oluşan bu eski coğrafyada yaşayan Türkler 1944 yılında, İkinci Dünya Savaşının sürdüğü yıllarda, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin kararıyla sürgün edilir. Sürgünle birlikte Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan’daki köylere dağıtılırlar. Yerleştirildikleri bu ülkelerden, zorunlu ya da gönüllü olarak başka ülkelere doğru yaptıkları göçlerle Ahıska Türkleri bugün pek çok ülkeye dağılmış durumdadırlar. Ancak bu dağılma onları kültürel yapısını bozamamıştır. Geleneksel aile yapısını ve kültürünü sıkı bir şekilde korumuşlardır.
Yoğun olarak düğün adetlerinde kendini gösteren gelenek ve görenekler bugün Ahıska Türkleri tarafından canlı bir şekilde yaşatılmaya devam etmektedir. Bu yüzden makalede, düğünlere ait terminolojinin henüz kaybolmamışken kayıt altına alınması amaçlanmıştır.
Literatürde Ahıska düğünleri ile ilgili pek çok çalışma bulunmaktadır. Ancak bu çalışmalarda odak noktası düğün geleneklerini veya kültürler arası etkileşimlerle ortaya çıkan değişimleri incelemek olduğundan, konuya bizim ele aldığımız açıdan yaklaşılmamıştır. Bu sebeple de her bir eserde farklı bir terminolojik eksiklik dikkati çekmektedir. Bu eksikliğin kapatılması ihtiyacıyla ortaya çıkan makale, alanında özgün bir nitelik taşımaktadır. Bu amaçla hem literatürdeki konuyla ilgili kaynaklar taranmış, hem de bizzat Ahıska düğünlerine katılarak gözlemler yapılmıştır. Elde edilen veriler, alfabetik sıra ile dizilmiş, terimlerin fonetik transkripsiyon kullanılmadan yöresel ağızla verilmesine özen gösterilmiştir. Bu terminoloji, makalenin sonuna konan fotoğraflarla da desteklenmiştir. Sonuçta 72 adet madde başı tespit edilmiştir. Ahiska is an old Turkish homeland that has remained within
the borders of today’s Georgia. It is located in the east of Turkey’s Kars,
Erzurum and Ardahan provinces. In 1944, during the second World
War, the Turks living in this old geography, consisting of five towns
and villages known as Adıgön, Ahiska, Ahilkelek, Aspinza and
Bogdanovka, were exiled by resolution of the Soviet Socialist
Republics. With this exile, they were dispatched to villages in
Kazakhstan, Uzbekistan and Kyrgyzstan. Today, the Turks of Ahiska
are scattered across many countries because of their forced or
voluntary migration from these countries to other territories.
However, this disintegration hasn't disrupted the tradional family and
cultural structure of the community which they continue to preserve.
Ahiska traditions and customs that are intensively
represented in wedding rituals continue to survive. In this context, this
study attempts to provide a systematic record of the Ahiskas’ wedding
terminology while it is still alive and extant.
There are quite many studies on Ahiska weddings in the
literature. However, a majority of those studies has focused on
wedding traditions or changes in inter-cultural interactions, which
renders the topic and approach of our study unique and original. A
different gap exists across all studies on the terminology relevant to
Ahiska weddings. For this reason, the current study is an attempt to
fill this gap. To that end, a comprehensive literature review has been
undertaken and first-hand observations have been made by
participating in Ahiska weddings. The data obtained has been
arranged in alphabetical order, and the terms are presented in local
dialects without using phonetic transcription. This terminology has
also been supported by photographs at the end of the article. As a
result, a total of 72 items have been detected.
URI
https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TXpFM05EWXpNdz09http://hdl.handle.net/20.500.12481/3567
Collections
- TR - Dizin [3877]